Proces starzenia się jest naturalnym etapem życia człowieka. Wynika on z postępujących wraz z upływem czasu zmian w obrębie komórek i narządów, spadku odporności i ochronnej bariery organizmu. Zaburzeniom poddany zostaje także umysł, nieradzący sobie z przemijaniem. Starzenie się można opóźnić, ale nie sposób go zatrzymać – jest to proces, który natura wpisała nieodwracalnie w życie każdego z nas.
PROBLEMY SENIORÓW, które w znaczny sposób utrudniają im samodzielne i samowystarczalne funkcjonowanie w życiu codziennym:
upośledzenie mobilności osób starszych;
obniżenie zdolności do przystosowania się do obciążeń fizycznych;
powstawanie zmian zwyrodnieniowych stawów, co upośledza samodzielne funkcjonowanie;
bolesność ruchowa i zniekształcenia stawów;
ograniczanie wysiłku fizycznego;
upadki;
zaburzenia równowagi i orientacji;
zaburzenia pamięci, występowanie otępienia i depresji;
rozwój chorób wielonarządowych;
zwiększona podatność na działanie czynników patogennych;
zwiększona zapadalność ludzi starszych na choroby nie tylko infekcyjne, ale także nowotworowe;
upośledzenie hemodynamiki serca;
skłonność do odwodnienia organizmu;
dolegliwości ze strony układu pokarmowego w postaci między innymi pieczenia języka, utraty łaknienia, dysfagii, zaparć, wzdęć, biegunek;
utrudnienia w spożywaniu pokarmów na skutek braku w uzębieniu, niedopasowaniu protez zębowych;
z powodu unieruchomienia, trudności w poruszaniu się i samodzielnej zmianie pozycji powstawać mogą odleżyny;
zwiększenie prawdopodobieństwa złamań kości ze względu na ich odwapnienie i kruchość oraz występowanie osteoporozy;
upośledzenie funkcji zmysłów, w szczególności słuchu i wzroku.
Choroby wieku podeszłego:
1. Choroby układu nerwowego.
Demencja starcza jest jedną z najczęstszych przyczyn utraty zdolności do samodzielnego życia. Chorzy z zespołami otępięnnymi wymagają codziennej opieki, pielęgnacji i dużego zaangażowania ze strony osób z najnliższego otoczenia. Główną przyczyną otępienia w wieku podeszłym jest choroba Alzheimera, stanowi ok. 5% wśród osób powyżej 65 roku życia, kolejną co do częstości przyczyną jest choroba z ciałami Lewy’ego i otępienie czołowo-skroniowe. W 2013 roku w Polsce na chorobę Alzheimera i inne zespoły otępienne cierpiało około 400 tys. Polaków, a szacuje się, że za 15 lat liczba chorych się potroi.
Natomiast częstym schorzeniem neurologicznym jest choroba Parkinsona. Początek tej choroby zazwyczaj jest nieuchwytny, a obraz kliniczny rozwija się stopniowo i powoli.
2. Choroby układu ruchu. Choroby narządu ruchu są jednym z najczęściej występujących schorzeń u ludzi powyżej 60 roku życia. Największym problemem są zmiany zwyrodnieniowe stawów, zwłaszcza stawów biodrowych, kolanowych i kręgosłupa, które powodują pogorszenie sprawności ogólnej, mogą prowadzić do utraty samodzielności.
Do najczęstszych chorób układu ruchu można zaliczyć: reumatoidalne zapalecie stawów, osteoporozę (choroba metaboliczna kości) i chorobę zwyrodnieniową stawów.
3. Choroby wzroku i słuchu. Do chorób narządu wzroku można zaliczyć: jaskrę, zaćmę i zwyrodnienie plamki żółtej. Natomiast głuchota ma charakter postępujący, a zatem pierwsze objawy nie są niepokojące. Możliwe, że w początkowym stadium rozwoju starsza osoba nie słyszy szczególnego rodzaju dźwięku, na przykład tylko wysokich tonów. Z czasem dźwięki stają się przytłumione, a mowa słyszana z ust drugiego człowieka niezrozumiała. Wreszcie dochodzi do zupełnej utraty słuchu. Objawom choroby mogą towarzyszyć inne dolegliwości, na przykład ból głowy, szum w uszach, uczucie zatkania kanału słuchowego, a także częste zawroty głowy.
4. Choroby układu sercowo-naczyniowego, to schorzenia serca i naczyń krwionośnych. Należą do nich między innymi: nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa i zawał serca, udar mózgu, choroby naczyń obwodowych, przewlekła niewydolność serca czy zaburzenia rytmu serca.
5. Choroby metaboliczne powodują zaburzenia w przemianie materii utrudniające pozbywanie się z organizmu wszystkich niepożądanych produktów ubocznych. Najczęściej występujące to cukrzyca, dna moczanowa i osteoporoza (wspomiana w chorobach narządu ruchu). Dna moczanowa to bolesne w przebiegu schorzenie, które uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Manifestuje się zapaleniem stawów i struktur okołostawowych. Z niewiadomych przyczyn zaburzony metabolizm zasad purynowych powoduje podwyższenie stężenia kwasu moczowego we krwi. Wytrąca się on w postaci kryształów w organach, co wywołuje stan zapalny. Cukrzyca może ujawnić się w każdym wieku i powodować niebezpieczne wahania poziomu cukru we krwi. To choroba przewlekła, która wiąże się z całym szeregiem objawów określanych jako hiperlipidemia. Skutki nieleczonej cukrzycy to zaburzenia krążenia, stopa cukrzycowa, niewydolność nerek i śpiączka cukrzycowa.
Schorzenia występujące u seniorów mają charakter przewlekły i postępujący, a ponadto trudny do wyleczenia, co powinno wiązać się z umiejętnością rozpoznania, w jakim stopniu schorzenia te ograniczają codzienne funkcje życiowe osób starszych.
My, jako pracownicy Domu z sercem, wykorzystując swój profesjonalizm, deklarujemy objęcie holistyczną opieką każdego mieszkańca, aby mógł osiągnąć maksymalną sprawność, samodzielność i niezależność.
Pomoce naukowe:
Bień B. Nie wolno ignorować starości. MPiP 2001; 1: 10–11.
Muszalik M, Kędziora-Kornatowska K. Jakość życia przewlekle chorych pacjentów w starszym wieku. Gerontologia Polska 2006; 14 (4): 185–189.
http://www.wydawnictwopzwl.pl/download/228210100.pdf